Tekstil Kompozitleri
Kompozit Nedir?
İki ya da daha fazla sayıdaki aynı veya farklı gruptaki malzemelerin, tasarım amacına uygun olarak istenen özellikleri baskın, istenmeyen özellikleri yok edilmiş olarak tek ve yeni bir malzemede toplamak amacıyla oluşturulan malzemeler kompozit malzemelerdir.
Kompozit esas olarak karışım manasına gelmesine rağmen çözünen ve çözen bileşenlere sahip değildir ve birbiri içinde çözünmeme özellikleri nedeniyle alaşımlardan ayrılır. Kompoziti oluşturan bileşenler arasında kimyasal bir etkileşim yoktur ve atom alışverişi bulunmaz.
Kompozit malzemelerin bileşenleri takviye malzemesi ve matris malzemesidir. Takviye malzemeleri, çoğu kompozit üretiminde ağırlık azaltılması amacıyla kullanılır. Bileşenlerden sürekli (kesintisiz) hacimli ve genellikle daha fazla miktarda bulunan matris malzemesidir. Temel mantık olarak matris malzemeleri içerisine karıştırılan takviye elemanları vasıtasıyla özelliklerin iyileştirilmesi sağlanır.
Kompozit Malzemelerin Özellikleri;
Sürekli bir matris malzemesi içine yerleştirilmiş takviye fazi bulunur.
Takviye malzemesi ve matris birleştirilmeden önce kendi başlarına hareket ederken, birlestirdikten sonra tek bir malzeme gibi hareket ederler.
Takviye malzemeleri en az mikro seviyede boyutlara sahiptir.
Takviye malzemeleri yük taşırken, matris malzemeleri takviyeyi koruma görevi üstlenmiştir.
Bir kompozit malzemenin avantajı, eğer iyi tasarlanmış ise bileşenlerinin sahip olduğu özelliklerden en iyilerini sergilemesi ve hiçbir bileşenin de gözlemlenmeyen bazı özelliklere sahip olmasıdır.
Kompozit malzeme üretilmesi ile bazı özellikler sağlanabilmektedir. Bunlar; mekanik dayanım, basınç, çekme, eğilme, çarpma dayanımı, yorulma dayanımı ve aşınma direnci, korozyon direnci, kırılma tokluğu, yüksek sıcaklığa dayanıklılık, ısı iletkenliği veya elektriksel direnç, akustik iletkenlik, ses tutuculuğu veya ses yutuculuğu, rijitlik ve ağırlık kazanımı gibi özelliklerdir.
Tekstil Kompozitleri
Tekstil kompozitleri matris malzemesi ile tekstil takviye malzemesi olarak elyafın, ipliğin ya da kumaşın makro boyutta birleşimi ile elde edilen kompozit yapılar olarak tanımlanabilir. Bu yapılarda tekstil bileşeni mukavemeti ve boyutsal stabiliteyi sağlamaktadır.
Tekstil Kompozitlerinin düşük yoğunluklarda yüksek dayanımı ve sertliği, yüksek enerji depolama davranışları ve mükemmel yorulma performansları vardır.
Tekstilde anorganik ve organik elyaflarin (fiberglas, karbon, aramid, polietilen, polipropilen vb) kullanıldığı kompozit malzemeler üretilmektedir. Bu alanda, cam elyafı kompozit tekstillere örnek verilebilir. Cam elyafı, polyester elyafı ve cam liflerinden meydana getirilir.
Tekstil kompozitleri mil, yan raylar, kapılar, yağ deposu, yaprak yaylar, tekerlekler, kamyon kasaları, motor kapağı, menteşeler, tamponlar, koltuk destekleri gibi otomotiv endüstrisinde, ana gövde imalatı yanında gövde içi ürünlerden bagaj bölümü, yan duvarlar, taban, tavan, lavabolar, kargo bölümleri gibi uçak sanayinde, misil, roket ve uydular gibi uzay endüstrisi ürünlerinde, tekne gövdeleri, sonar kubbeleri, anten, şamandıra, gemi direği ve sereni, denizaltı gibi denizcilik endüstrisinde ve golf sopaları, sörf tahtaları, cirit, atlama sırığı, hokey sopaları, kayak sopaları, tenis raketleri, bisiklet gövdesi ve kaskları, kano, katamaran gibi spor malzemeleri üretiminde kullanılmaktadır.
REFERANS
Gerikalmaz, S., Tekstil Kompozitlerinin Sonlu Eleman Uygulamaları, Yüksek Lisans Tezi, Istanbul Teknik Üniversitesi, Istanbul, 2010
Donmez, D., Tekrarli Yukler Etkisindeki Bolme Duvarlarin Cimento Esasli Tekstil Kompozitlerle Iyilestirme Yontemlerinin Geliştirilmesi, Doktora Tezi, Istanbul Teknik Üniversitesi, Istanbul, 2021
Alpyildiz, T., Tekstil Kompozitleri Uzerine Bazı Calismalar, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Izmir, 2010