Ambalaj tekstilleri, endüstriyel, tarımsal ve diğer ürünler için olan tekstilleri içine almaktadır. Ambalaj malzemelerinin talebi, ürünlerin hem ulusal hem de uluslararası üretimi ve dağıtımı olduğundan, ekonomik büyüme, endüstriyel üretim ve ticaret ile doğrudan orantılıdır. Tekrar kullanılabilir ambalajlar ve kutulara olan gereksinimin artması, tekstil ürünleri için pazarda yeni fırsatlar yaratmaktadır.
Geleneksel olarak jüt, pamuk veya doğal elyaftan yapılmış torbalar ve çantalar, giderek modern sentetik liflerden üretilmeye başlanmıştır. Ambalajlama ve sonraki taşıma işlemlerinde kullanılan bu teknik tekstiller “Packtech” olarak adlandırılır. Bu ambalajların çoğunun paketleme türü için ideal olduğu iyi bilinmektedir. Bir yandan yüksek gramajlı ve sık dokunmuş dokuma kumaşlar, diğer taraftan düşük gramajlı dokunmamış yüzeyleri içerir.
Tüketim malzemelerinin ambalajlanmasında kullanılan tekstil materyalleri aşağıdaki gibidir:
Toz ve granül maddeler için büyük torbalar
Çamaşırhane çantaları ve diğer paketleme ürünleri
Depolama için torbalar vb.
Paketleri bağlamak için ipler (tarımsal uygulamalar hariç)
Kağıt olmayan çay poşetleri ve kahve filtreleri
Gıda saklama torbaları
Oyuncak, gıda gibi ürünleri paketleme, taşıma, depolama için fileler
Dokuma askılar, düşük ağırlıklı posta zarfları
Yumuşak bavullar.
Poliolefin Dokuma Çuvallar: Günlük hayatta en çok karşılaştığımız ambalaj tekstilleri poliolefin (HDPE/PP) dokuma çuvallar, leno çuvallardır. Şeker, un, tuz, bitki tohumları, hayvan yemleri ve çeşitli kimyasalların taşınmasında çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Yüksek mukavemetli oluşu, hafif yapılı oluşu, düşük sızdırma özelliği, nemden koruma özelliği, uzun ömürlü olması ve ucuz olması yaygın kullanımını sağlamıştır.
Big Bag Çuvallar: Jumbo bag veya FIBC olarak da bilinir. FIBC’nin açılımı Flexible Intermediate Bulk Containers (Esnek Ara Parti Konteynırları)’dır. Dokuma çuvallardan daha büyük hacimleri sayesinde büyük yığınların taşınmasında ve saklanmasında son derece kullanışlıdır. Polimerlerin, çeşitli kimyasalların, tarım ürünlerinin ambalajlanmasında yaygın olarak kullanılır. Tüp (yuvarlak) veya düz olarak dokunabilmekte olurken taşıma kapasitesi ihtiyaca göre farklılık göstermekte olup 4000 kg’a kadar yükleme kapasitesine sahip olanları vardır. Gerekli durumlarda çuval kumaşına kaplama yapılabilmektedir.
Örneğin antistatik kaplama yaygın olarak kullanılmaktadır.
Leno Çuvallar: Leno çuvallar patates, soğan, sarımsak, limon vb. ürünlerin ambalajlanmasında, taşınmasında ve muhafazasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Mukavemeti ve havayı geçiren yapısı Leno çuvalları önemli kılmıştır. Bu özelliği yiyeceklerin bozulmadan depolanmasını ve taşınmasını sağlar.
Sargı Ambalaj Malzemeleri: Kullanım yerine göre çeşitli özellikler kazandırılmış sentetik ve doğal liflerden üretilen tekstil sargı ambalaj malzemeleri çeşitli sektörlerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Ambalaj malzemesi genellikle rulo halinde paketlenmekte ve otomatik makine vasıtası ile ambalajlama gerçekleştirilebilmektedir.
Jüt Bez ve Jüt Çuvallar: Jüt bezler; çantalarda, sargı ambalaj malzemesi olarak ve duvar kaplamalarında ve her türlü ürünün ambalajlanmasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Jüt çuvallar ise özellikle tarımsal ürünlerin ambalajlanmasında kullanılmaktadır. Jüt bezinin hava geçirgenliği tarımsal ürünlerin saklanmasında avantaj sağlamaktadır.
Çay-Kahve Poşetleri: Çay-kahve poşetleri, üzerinde iplik bağlı filtreden oluşur. Çeşitli yöntemlerle işlendikten sonra ağaç ve bitki liflerinden imal edilmektedir.
Valizler ve Çantalar: Yumuşak valizler genellikle naylon ve polyester dokuma kumaşlardan üretilir. Ambalaj tekstillerinde yumuşak valiz denince; el çantaları, sırt çantaları, cüzdanlar, evrak çantaları vb. ürünler akla gelmektedir. Valiz kumaşlarının kirlenmeye, aşınmaya, suya ve yırtılmalara karşı dayanıklı olması gerekmektedir. Valiz ve çanta kumaşlarına gerekli fiziki özellikleri kazandırmak için çeşitli apre ve kaplama işlemleri yapılabilmektedir.
Kaynakça
Şengül TEKE (ed.), “Teknik Tekstile Geçişte Model Uygulamalar: Teknik Tekstil Üretimine Nasıl Geçilir?”, (“Tekstil Ve Konfeksiyon Sektöründe Ortak Kuruluş < BUTEKOM>” Projesi), Bursa: BUTEKOM: Haziran 2014, 29-30.
Esra Dirgar, Okşan Oral, Ambalaj Tekstilleri ve Kullanım Alanları, Ege Üniversitesi, Bergama Meslek Yüksekokulu, XIII. Uluslararası İzmir Tekstil ve Hazır Giyim Sempozyumu, Nisan 2014